لغت فلدسپات به گروه وسیعی از کانی های سیلیکاته اطلاق می شود که بین سه عنصر سدیم، پتاسیم و کلسیم در ضلع سوم مثلث بنیان خود، در حرکت هستند. وسیع ترین فلدسپات ها، فلدسپات های سدیک- پتاسیک (ارتوکلازها) هستند که در خانواده ی سنگهای دگرگونی و کانی های ناشی از هوازدگی نیز مشاهده می شوند در حالیکه دسته دیگر یعنی فلدسپات های پتاسیک- کلسیک (پلاژیوکلازها)، در سنگ های آذرین بیشتر دیده می شوند.
در بحث معادن، فلدسپات ها بسیار شبیه به کائولن ها هستند با این تفاوت که درصد سدیم و پتاسیم در آن ها بیشتر، دارای رنگ سفید تر و لمس چرب تری نسبت به کائولن ها هستند.
نام این گروه از کانیها از دو کلمه feld به معنی صحرا و spar به معنی لکه گرفته شده است (Feldspar). دلیل نامگذاری این گروه از کانیها به فلدسپار (فلدسپات) ایجاد نقاط سفید رنگ توسط این کانیها در مناطق مسطح و بیابانی، پس از رها شدن این کانیها از متن سنگهاست (در اثر عوامل هوازدگی).
فلدسپاتها بر اساس ترکیب شیمیایی به دو گروه فلدسپاتهای آلکالن (سدیک – پتاسیک، قلیایی) و فلدسپاتهای پلاژیوکلاز (پتاسیک- کلسیک) تقسیم می شوند.
فلدسپاتها اکثر اً دارای رنگ سفید بوده ولی به رنگهای خاکستری، شیری، قرمز جگری و سبز روشن نیز دیده می شوند.
محل تشکیل فلدسپاتها:
- 50 درصد سیلیکاتهای جامد زمین، 60 درصد کانیهای سنگهای آذرین درونی، 30 درصد کانیهای سنگهای دگرگونی و 11 درصد کانیهای ماسه سنگها را تشکیل می دهند.
- فلدسپاتهای پلاژیوکلاز سدیم دار مثل آلبیت و الیگوکلاز در سنگهای آذرین درونی با ترکیب اسیدی مثل گرانیت، پگماتیت، گرانودیوریت و مونزونیت دیده می شود.
- پلاژیوکلازهای کلسیم دار مثل آندزین، لابرادور، بیتونیت و آنورتیت در سنگهای آذرین درونی با ترکیب بازیک مثل گابرو، بازالت، دیوریت و آندزیت دیده می شود.
- میکروکلین در سنگهای عمیق مثل گرانیت ها، سینیت ها و پگماتیت ها که به آرامی سرد میشوند، دیده می شود. ارتوکلاز در سنگهای نفوذی که در دمای متوسط و نسبتاً سریع سرد شده اند مشاهده می شود. سانیدین مخصوص گدازه های با دمای زیاد مثل تراکیت ها و ریولیت ها است.
شش سنگ اصلی به عنوان منابع مهم تأمین کننده فلدسپات شناخته می شوند که عبارتند از:
- پگماتیت های همراه با گرانیت گرافیکی
- آلاسکیت
- آپلیت
- گرانیت
- ماسه های فلدسپاتی سواحل و بستر رودخانه ها
- کوارتزیت فلدسپاتی
نمایی نزدیک از معدن نیوشت، محل باطله برداری، سینه کار و دپوی اولیه فلدسپات
کاربردهای فلدسپاتها:
- در اکثر موارد از فلدسپات پتاسیک به عنوان ماده اصلی سازنده سرامیکها و کمک ذوب استفاده می شود در حالی که از فلدسپات سدیک در تهیه شیشه و لعاب استفاده می گردد.
- آلومینیم موجود در فلدسپاتها به جای قسمتی از سیلیس در شیشه جایگزین شده و مقاومت فیزیکی شیشه را در برخورد با اشیا، خمیدگی و حرارتهای ناگهانی افزایش می دهد.
- در حدود 65 درصد از آلکالی فلدسپاتها در صنایع شیشه سازی، 30 درصد در صنایع سرامیک و 5 درصد به عنوان پرکننده در صنایع لاستیک سازی، رنگ سازی و سایر موارد مصرف می شود.
- آمازونیت با رنگ سبز روشن و آنورتیت شیری می تواند به عنوان کانی نیمه قیمتی مورد استفاده قرار گیرد. انواعی از فلدسپاتهای پلاژیوکلاز که خصوصیت بازتاب صدفی نشان می دهند پس از تراش با نام ماه سنگ فروخته می شوند.
مهمترین کشورهای تولید کننده فلدسپات :
مقدار تولید فلدسپات دنیا در سال 1994 حدود 5/6 میلیون تن بوده است. کشورهای مهم تولیدکننده فلدسپات دنیا شامل ایتالیا، امریکا، فرانسه، آلمان، روسیه، تایلند، کره جنوبی و مکزیک است.
معادن فلدسپات ایران:
در ایران حدود دوازده معدن فعال فلدسپات وجود دارد که تولیدات خود را اغلب به کارخانه های شیشه سازی و تولید سرامیک و کاشی تحویل می دهند.
از فلدسپات سدیک به سبب داشتن دمای ذوب پایین، چسبندگی کم و سایر موارد در تهیه انواع لباسها و شیشه استفاده می شود، فلدسپات پتاسیک در اکثر موارد به عنوان کمک ذوب و ماده اصلی سازنده ساختههای سرامیکی کاربرد دارد. از آن جا که میزان مصرف فلدسپات پتاسیک در سطح بالاتری قرار دارد، ارزش اقتصادی آن نیز از فلدسپات سدیک بیشتر است و قیمت آن نیز بالاتر می باشد.
معدن نیوشت از زیر مجموعه های گروه صنعتی و معدنی آریا در شهر ساوه، با دارا بودن قریب به نیم میلیون تن ذخیره ی فلدسپات سدیک و پتاسیک، در حال حاضر در حال تامین این محصول برای صنایع کاشی و سرامیک می باشد.
هم چنین محصول فلدسپات پتاسیک نیز از تولیدات گروه صنعتی و معدنی آریا بوده و داشتن درصد پتاسیم بالای 10 درصد، جزو مرغوبترین فلدسپات های ایران محسوب شده و سالهاست در صنایع الکترود سازی کشور به عنوان فلدسپات جایگزین محصول وارداتی، در حال استفاده می باشد.
برای مشاهده فلدسپات های در حال بهره برداری، اینجا کلیک کنید و یا در صفحه ی محصولات، به بخش فلدسپات ها مراجعه فرمائید.
فلدسپات / خاک فلدسپات / خاک رس / خاک نسوز / پودر فلدسپات / پودرهاي صنعتي / پودرهاي معدني / خاک معدني / معدن / معدن فلدسپات / مصارف فلدسپات / فلدسپات مرغوب / قيمت فلدسپات / آناليز فلدسپات / خريد فلدسپات / فروش فلدسپات / فلدسپات ميکرونيزه / خردايش / دانه بندي / فلدسپات پتاسیک / فلدسپات سدیک و پتاسیک / فلدسپات سفید / کاشی و سرامیک / بدنه سفید